ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 2 ਨਵੰਬਰ 2024 : ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਬਾਰੇ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਕੁਝ ਚੰਗੀ ਖ਼ਬਰ ਹੈ। ਨਾਸਾ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਇਸੇ ਮਿਆਦ ਦੌਰਾਨ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਸੀ ਅਤੇ ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਵਿਚ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੰਖਿਆ ਦਾ ਛੇਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਚ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਲਗਭਗ ਅੱਧਾ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੰਖਿਆ ਦਾ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਸੀ। ਨਾਸਾ ਦੇ ਸੁਓਮੀ ਐਨਪੀਪੀ ਵਿਜ਼ੀਬਲ ਇਨਫਰਾਰੈੱਡ ਇਮੇਜਿੰਗ ਰੇਡੀਓਮੀਟਰ ਸੂਟ (VIIRS) ਐਕਟਿਵ ਫਾਇਰ ਡਿਟੈਕਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਨੇ ਇਸ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਦੀਆਂ 2,342 ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਕੁੱਲ 6,962 ਅੱਗ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੰਖਿਆ 15,285 ਸੀ। Suomi VIIRS ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਡਾਟਾ, ਜਿਸਦਾ ਰੈਜ਼ੋਲਿਊਸ਼ਨ 375 ਮੀਟਰ ਹੈ, 2012 ਤੋਂ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ 2016 ਵਿਚ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਇਕੱਲੇ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 35,336 ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇਸ ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਦੀਆਂ 948 ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਇਸੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ 1,743 ਅਤੇ 2022 ਵਿੱਚ 2,707 ਸੀ। ਅਕਤੂਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਜੋ ਕਿ ਚਰਮ ਸਾਲ ਸੀ, ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ 6,942 ਅੱਗ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੋਵਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ 62% ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 8,705 ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ 3,290 ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਗਿਰਾਵਟ 82% ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਵਿੱਚ 17,992 ਅੱਗ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਡੇਟਾ ਵਿੱਚ 2012 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਸ ਸਾਲ ਦਾ ਅੰਕੜਾ ਅਕਤੂਬਰ ਲਈ ਰਿਕਾਰਡ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਵੀ ਡੇਟਾ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਸਾਲ-ਦਰ-ਸਾਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਤਿੱਖੀ ਗਿਰਾਵਟ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਵੀ 2022 ਦੀ ਗਣਨਾ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਨ। ਪੰਜਾਬ ਲਈ, ਇਹ ਵੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੈ ਕਿ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 1,000 ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਛੂਹ ਸਕੀ। ਨਾਸਾ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 420 ਅੱਗਾਂ ਡੀ-ਵਾਲ ਡੇ (31 ਅਕਤੂਬਰ) ਨੂੰ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਬੇਹੱਦ ਉਤਸ਼ਾਹਜਨਕ ਹਨ, ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ 'ਤੇ ਨੇੜਿਓਂ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਟਾਈ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸਿਖਰਾਂ 'ਤੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਸਾਨ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹਾੜੀ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਲਈ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨਵੰਬਰ ਵਿਚ ਖੇਤਾਂ ’ਚ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਖਿਆ ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਆਖਰੀ ਪੰਜ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਹੋਰ ਵਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਬਾਕੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜੇਕਰ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਰੁਝਾਨ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ, ਤਾਂ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਪ੍ਰਥਾ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਨਮੀ ਲਈ ਵੀ ਮਾੜਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਸਾ ਦੇ ਸੁਓਮੀ ਐਨਪੀਪੀ ਵਿਜ਼ੀਬਲ ਇਨਫਰਾਰੈੱਡ ਇਮੇਜਿੰਗ ਰੇਡੀਓਮੀਟਰ ਸੂਟ (VIIRS) ਐਕਟਿਵ ਫਾਇਰ ਡਿਟੈਕਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਨੇ ਇਸ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਦੀਆਂ 2,342 ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਕੁੱਲ 6,962 ਘਟਨਾਵਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 15,285 ਸੀ।
