ਅਮਰੀਕਾ : 50 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਅਪੋਲੋ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਲਿਜਾਣ ਵੱਲ ਇਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਨਾਸਾ ਦੇ ਨਵੇਂ ਚੰਦਰਮਾ ਰਾਕੇਟ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਤੜਕੇ ਤਿੰਨ ਟੈਸਟ ਡਮੀ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਉਡਾਣ ਭਰੀ। ਜੇਕਰ ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਮੇਕ ਜਾਂ ਬ੍ਰੇਕ ਸ਼ੈਕਡਾਉਨ ਉਡਾਣ ਦੌਰਾਨ ਸਭ ਕੁਝ ਠੀਕ ਰਿਹਾ, ਤਾਂ ਰਾਕੇਟ ਇੱਕ ਖਾਲੀ ਕਰੂ ਕੈਪਸੂਲ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਚੌੜੀ ਪੰਧ ਵਿੱਚ ਭੇਜੇਗਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਦੇ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਸਪਲੈਸ਼ਡਾਊਨ ਦੇ ਨਾਲ ਕੈਪਸੂਲ ਨੂੰ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਦੇਵੇਗਾ। ਅਮਰੀਕੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਨਾਸਾ ਨੇ ਕਰੀਬ ਡੇਢ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਆਪਣਾ ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ 'ਆਰਟੇਮਿਸ-1' ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਹ ਲਾਂਚਿੰਗ ਅੱਜ ਯਾਨੀ 16 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਫਲੋਰੀਡਾ ਦੇ ਕੈਨੇਡੀ ਸਪੇਸ ਸੈਂਟਰ ਤੋਂ ਸਵੇਰੇ 11.34 ਵਜੇ ਤੋਂ ਦੁਪਹਿਰ 1.34 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਈ। ਇਹ ਨਾਸਾ ਦੀ ਤੀਜੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 29 ਅਗਸਤ ਅਤੇ 3 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਵੀ ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਤਕਨੀਕੀ ਖਰਾਬੀ ਕਾਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਟਾਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਐਤਵਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰੈਸ ਬ੍ਰੀਫਿੰਗ ਵਿੱਚ ਆਰਟੇਮਿਸ ਮਿਸ਼ਨ ਮੈਨੇਜਰ ਮਾਈਕ ਸਰਾਫਿਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਨਿਕੋਲ, ਜਿਸ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਫਲੋਰੀਡਾ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ, ਨੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਢਿੱਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਲਿਫਟ ਆਫ ਦੌਰਾਨ ਸਮੱਸਿਆ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਡੀ ਟੀਮ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ 16 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਨਵੀਂ ਤਰੀਕ 19 ਜਾਂ 25 ਨਵੰਬਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਨਾਸਾ ਦਾ ਆਰਟੇਮਿਸ-1 ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ ਕੀ ਹੈ?
ਅਮਰੀਕਾ ਆਪਣੇ ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ ਆਰਟੇਮਿਸ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ 53 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਭੇਜਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਰਟੇਮਿਸ-1 ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਹੈ। ਇਹ ਮੁੱਖ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਇੱਕ ਟੈਸਟ ਫਲਾਈਟ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਨਹੀਂ ਭੇਜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਉਡਾਣ ਨਾਲ, ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਹ ਜਾਣਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੀ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਨਾਲ ਹੀ, ਕੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਗੇ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਨਾਸਾ ਦਾ 'ਸਪੇਸ ਲਾਂਚ ਸਿਸਟਮ (SLS) Megarocket' ਅਤੇ 'Orion Crew Capsule' ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣਗੇ। ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਕੈਪਸੂਲ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ ਖਾਲੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ 42 ਦਿਨ, 3 ਘੰਟੇ ਅਤੇ 20 ਮਿੰਟ ਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆਵੇਗਾ। ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਕੁੱਲ 20 ਲੱਖ 92 ਹਜ਼ਾਰ 147 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰੇਗਾ।
ਮਿਸ਼ਨ ਕਈ ਵਾਰ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨਾਸਾ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਬਹੁਤ ਉਡੀਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਮਿਸ਼ਨ ਆਰਟੇਮਿਸ-1 ਵਾਪਸ ਲੈਣਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਨਾਸਾ ਨੇ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਹੀਕਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਬਿਲਡਿੰਗ (VAB) ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਭੇਜਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਆਰਟੇਮਿਸ ਮਿਸ਼ਨ ਕੀ ਹੈ? ਇੱਥੇ ਸਮਝੋ ...
ਕੋਲੋਰਾਡੋ ਬੋਲਡਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਤੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਜੈਕ ਬਰਨਜ਼ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਆਰਟੇਮਿਸ-1 ਰਾਕੇਟ 'ਹੈਵੀ ਲਿਫਟ' ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਇੰਜਣ ਹੈ। ਇਹ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਹਨ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ 2024 ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਆਰਟੇਮਿਸ-2 ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਕੁਝ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਵੀ ਜਾਣਗੇ, ਪਰ ਉਹ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਰੱਖਣਗੇ। ਉਹ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਵਾਪਸ ਆਉਣਗੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਲੰਮੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਫਿਲਹਾਲ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਸੂਚੀ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਤਿਮ ਮਿਸ਼ਨ ਆਰਟੇਮਿਸ-3 ਨੂੰ ਰਵਾਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਵਿਚ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਉਤਰਨਗੇ। ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ 2025 ਜਾਂ 2026 ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਹਿਊਮਨ ਮੂਨ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨਗੀਆਂ। ਬਰਨਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਰਸਨ ਆਫ਼ ਕਲਰ (ਗੋਰੇ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੀ ਨਸਲ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ) ਵੀ ਇੱਕ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਹ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਬਰਫ਼ 'ਤੇ ਖੋਜ ਕਰਨਗੇ।
ਆਰਟੇਮਿਸ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਕਿੰਨੀ ਹੈ ਕੀਮਤ?
2012 ਤੋਂ 2025 ਤਕ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਦੇ ਨਾਸਾ ਦਫਤਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਆਡਿਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀ ਲਾਗਤ $93 ਬਿਲੀਅਨ (7,434 ਬਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ) ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹਰ ਫਲਾਈਟ 'ਤੇ 4.1 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਯਾਨੀ 327 ਬਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਹੋਣਗੇ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ 'ਤੇ ਹੁਣ ਤਕ 37 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਯਾਨੀ 2,949 ਬਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਨਾਸਾ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਤੇ ਕਰੇਗਾ ਸਟ੍ਰੀਮ
ਆਰਟੇਮਿਸ ਮਿਸ਼ਨ ਲਾਂਚ ਨੂੰ ਨਾਸਾ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ-ਨਾਸਾ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ, ਏਜੰਸੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਅਤੇ ਨਾਸਾ ਐਪ 'ਤੇ ਵੀ ਲਾਈਵ-ਸਟ੍ਰੀਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਟਵਿੱਟਰ, ਫੇਸਬੁੱਕ, ਲਿੰਕਡਇਨ ਹੈਂਡਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।
