ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ, 18 ਨਵੰਬਰ : ਸਿਲਕਿਆਰਾ ਸੁਰੰਗ ਵਿਚ ਫਸੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 40 ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ 41 ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਕਿਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਸੱਤਵੇਂ ਦਿਨ ਵੀ ਯਤਨ ਜਾਰੀ ਹਨ। ਇਹ ਬਚਾਅ ਕਾਰਜ ਹਰ ਦਿਨ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਪਹਾੜ ਚੀਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਮਸ਼ੀਨ ਟੁੱਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਿਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਜਾਰੀ ਬਚਾਅ ਮੁਹਿੰਮ ਲਗਾਤਾਰ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਖੜ੍ਹੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਨਿਕਾਸੀ ਸੁਰੰਗ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪਾਈਪ ਵਿਛਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਅਚਾਨਕ ਸੁਰੰਗ ਅੰਦਰ ਪਹਾੜੀ ਡਿੱਗਣ ਦੀ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਬਚਾਅ ਟੀਮ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਚਾਅ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਨਾਲ ਸੁਰੰਗ ’ਚ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਚਾਰਧਾਮ ਅਲੇਵਦਾਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀ ਸਿਲਕਿਆਰਾ-ਪੋਲਗਾਓਂ ਸੁਰੰਗ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਬਚਾਅ ਕਾਰਜ ਦਿਨ-ਬ-ਦਿਨ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। 26 ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਬਚਾਅ ਕਾਰਜ 'ਚ ਰੁਕਾਵਟ ਰਹੀ। ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਪੀਐਮਓ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਮੰਗੇਸ਼ ਘਿਲਦਿਆਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸਲਾਹਕਾਰ ਭਾਸਕਰ ਖੁਲਬੇ ਆਪਣੀ ਟੀਮ ਨਾਲ ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ ਪਹੁੰਚੇ ਅਤੇ ਸਿਲਕਿਆਰਾ ਸੁਰੰਗ ਵਿੱਚ ਬਚਾਅ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸੰਭਾਲੀ। ਫਿਰ ਪੰਜ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੋਰਚਿਆਂ ਤੋਂ ਤਲਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੰਬਕਾਰੀ ਅਤੇ ਖਿਤਿਜੀ ਬੋਰਿੰਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਸਿਲਕਿਆਰਾ ਨੇੜੇ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਉੱਪਰ ਪਹਾੜੀ ਤੋਂ ਵਰਟੀਕਲ ਬੋਰਿੰਗ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੋਲਗਾਂਵ ਬਡਕੋਟ ਵੱਲ ਉਸੇ ਨਿਰਮਾਣ ਅਧੀਨ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਹਰੀਜੱਟਲ ਬੋਰਿੰਗ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਿਲਕਿਆਰਾ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੋ ਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹਰੀਜੱਟਲ ਬੋਰਿੰਗ ਲਈ ਨਿਸ਼ਾਨਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂਕਿ ਸਿਲਕਿਆਰਾ ਵੱਲੋਂ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹਿਊਮ ਪਾਈਪ ਵਿਛਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਤਾਂ ਜੋ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਫਸੇ 40 ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਆਕਸੀਜਨ, ਸਪਲਾਈ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਦੇਰ ਰਾਤ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਰੁਹੇਲਾ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ। ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਰੁਹੇਲਾ ਨੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਹਾੜੀ ’ਚ ਦਰਾਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣਨ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ, ਪੁਲਿਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਕਾਰਜ ’ਚ ਲੱਗੀ ਟੀਮ ਨੇ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣ ਕੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੂਚਨਾ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਚਾਅ ਕਾਰਜ ਕਿਵੇਂ ਚਲਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਐੱਨਐੱਚਆਈਡੀਸੀਐੱਲ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੌਰਾਨ ਤਰੇੜਾਂ ਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਸੁਰੰਗ ਨਿਰਮਾਣ ਦੌਰਾਨ ਪੈਦਾ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਰਾਏ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਨਾਲ ਸੁਰੰਗ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਿਲਹਾਲ ਸੁਰੰਗ ਵਿਚ ਪਾਈਪ ਵਿਛਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਤ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਹੰਗਾਮੀ ਮੀਟਿੰਗ ਸੱਦੀ ਗਈ ਹੈ। ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਐੱਨਐੱਚਆਈਡੀਸੀਐੱਲ ਨੇ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਰਾਤ 8 ਵਜੇ ਪ੍ਰੈੱਸ ਨੋਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰੈੱਸ ਨੋਟ ਨੂੰ ਮੀਡੀਆ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸਾਰਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਦੇਰ ਰਾਤ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲਣ ’ਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਦੁਖਾਂਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਚਾਅ ਖੇਤਰ ’ਚ ਹਿਊਮ ਪਾਈਪ ਵਿਛਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਹਿਊਮ ਪਾਈਪਾਂ ਨੂੰ ਵਾਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ। ਹਿਊਮ ਪਾਈਪ ਸੀਮਿੰਟ ਅਤੇ ਕੰਕਰੀਟ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਵੱਡੀਆਂ ਨਾਲੀਆਂ ਦੇ ਵਹਾਅ ਲਈ ਵਿਛਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਘੇਰਾ 1800 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਸਿਲਕਿਆਰਾ ਸੁਰੰਗ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਪਾਈਪਾਂ ਵਿਛਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦਾ ਮਨੋਬਲ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੁਰੰਗ ਵਿੱਚ 125 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਦੀ ਇਕ ਹੋਰ ਪਾਈਪ ਪਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਣ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਸੁਰੰਗ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਿਛਾਈਆਂ ਗਈਆਂ 80 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਘੇਰੇ ਦੀਆਂ ਡਰੇਨੇਜ ਪਾਈਪਾਂ ਰਾਹੀਂ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ, ਆਕਸੀਜਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਵਸਤਾਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉੱਤਰਕਾਸ਼ੀ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਰੁਹੇਲਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸੁਰੰਗ ਵਿਚ ਫਸੇ ਸਾਰੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਫ਼ਿਲਹਾਲ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਕਾਫ਼ੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਬਿਜਲੀ ਸਪਲਾਈ ਵੀ ਨਿਰਵਿਘਨ ਹੈ। ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਲਗਾਤਾਰ ਭੇਜੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
